SpaceX’s Falcon 9 Rocket : યુએસ ફેડરલ એવિએશન એડમિનિસ્ટ્રેશન (એફએએ) એ ગયા અઠવાડિયે સ્પેસએક્સના ફાલ્કન 9 ને ગ્રાઉન્ડ કર્યું – જે વિશ્વના સૌથી સક્રિય રોકેટોમાંનું એક છે – જેને રોકી દેવામાં આવ્યું, કેમ કે તે નિયમિત સ્ટારલિંક મિશન દરમિયાન પૃથ્વી પર પાછા ફરવામાં નિષ્ફળ ગયુ.
જુલાઈ પછી આ બીજી વખત છે જ્યારે FAA એ ફાલ્કન 9 ને ટેક્નિકલ વિસંગતતાઓને કારણે જમીન પર ઉતારી દેવામાં આવ્યું છે. 11 જુલાઈના રોજ, રોકેટ તેના ઉપરના તબક્કાના એન્જિનની નિષ્ફળતા પછી 20 સ્ટારલિંક ઈન્ટરનેટ ઉપગ્રહોને નીચલા, ન બચાવી શકાય તેવી ભ્રમણકક્ષામાં ફસાવી દીધા હતા. FAA એ ફ્લાઇટમાં વહેલા પાછા ફરવા માટે SpaceX ની વિનંતીને મંજૂર કર્યા પછી, ફાલ્કન 9 15 દિવસ પછી ફ્લાઇટ પર પાછું આવ્યું.
FAA હાલમાં ફાલ્કન 9 સાથે નવીનતમ મુદ્દાઓની તપાસ કરી રહ્યું છે. શુક્રવાર (30 ઓગસ્ટ) ના રોજ, તેમણે કહ્યું કે, તપાસ ચાલુ રહે ત્યાં સુધી તે રોકેટને ઉડાન પર પાછા ફરવાની મંજૂરી આપી શકે છે.
ફાલ્કન 9 શું છે?
ફાલ્કન 9 એ આંશિક રીતે ફરીથી વાપરી શકાય તેવું રોકેટ છે, જેનું ડિઝાઈન અને ઉત્પાદન એલોન મસ્કની માલિકીની SpaceX દ્વારા કરવામાં આવ્યું છે. તે ક્રૂ અને પેલોડને પૃથ્વીની નીચી ભ્રમણકક્ષા (2000 કિમી અથવા તેનાથી ઓછી ઊંચાઈ) અને તેનાથી આગળ લઈ જઈ શકે છે.
રોકેટમાં બે તબક્કા હોય છે. પ્રથમ સ્ટેજ અથવા બૂસ્ટર સ્ટેજમાં નવ મર્લિન એન્જિન (સ્પેસએક્સ દ્વારા વિકસિત રોકેટ એન્જિનનો પરિવાર) અને એલ્યુમિનિયમ-લિથિયમ એલોય ટાંકીઓનો સમાવેશ થાય છે, જેમાં પ્રવાહી ઓક્સિજન અને રોકેટ-ગ્રેડ કેરોસીન પ્રોપેલન્ટ હોય છે. બીજા તબક્કામાં મર્લિન એન્જિન છે.
પ્રથમ તબક્કો, જે પુનઃઉપયોગી છે, તે વાતાવરણમાં પુનઃપ્રવેશ કરવા અને બીજા તબક્કાથી અલગ થયા બાદ ઊભી રીતે ઉતરાણ કરવા સક્ષમ છે.
ગયા અઠવાડિયે શું થયું?
28 ઓગસ્ટના રોજ, સ્પેસએક્સના ફાલ્કન 9 એ સ્ટારલિંક ઈન્ટરનેટ ઉપગ્રહોનો એક બેચ ફ્લોરિડાથી ભ્રમણકક્ષામાં સફળતાપૂર્વક લોન્ચ કર્યું.
રોઇટર્સના અહેવાલ મુજબ, “રોકેટનું પુનઃઉપયોગ કરી શકાય તેવું પ્રથમ સ્ટેજ બૂસ્ટર પૃથ્વી પર પાછું આવ્યું અને હંમેશની જેમ સી પ્લેન પર ઉતરવાનો પ્રયાસ કર્યો, પરંતુ જ્વલંત ટચડાઉન પછી સમુદ્રમાં પડી ગયું, સ્પેસએક્સ લાઇવ સ્ટ્રીમ દર્શાવે છે.” સમસ્યાનું ચોક્કસ કારણનું હજુ સુધી સમર્થન મળ્યું નથી.
ફાલ્કન 9 350 થી વધુ મિશન પર ગયું છે. જુલાઈની ઘટનાએ 2015 પછી રોકેટની પ્રથમ નિષ્ફળતા તરીકે ચિહ્નિત કર્યું, જ્યારે રોકેટ ફ્લોરિડામાં પ્રક્ષેપણ સ્થળ પર વિસ્ફોટ થયું. ફાલ્કન 9ને અત્યાર સુધીનું સૌથી સફળ અને વિશ્વસનીય રોકેટ ગણવામાં આવે છે.
હવે શું થશે?
જો એફએએ ફાલ્કન 9ને જલ્દી ઉડવાની મંજૂરી ન આપે, તો તે રોકેટની પ્રક્ષેપણ ગતિને અવરોધી શકે છે. રોઇટર્સના અહેવાલ મુજબ, એકલા 2023 માં, રોકેટે 96 પ્રક્ષેપણ કર્યા હતા, જે કોઈપણ દેશમાં વાર્ષિક પ્રક્ષેપણની કુલ સંખ્યાને વટાવી ગયા હતા. “તુલનાત્મક રીતે, યુનાઇટેડ સ્ટેટ્સના અવકાશક્ષેત્રના હરીફ ચીને 2023 માં વિવિધ રોકેટનો ઉપયોગ કરીને અવકાશમાં 67 મિશન શરૂ કર્યા હતા.”
ફાલ્કન 9 સપ્ટેમ્બરમાં ક્રૂ ડ્રેગન અવકાશયાનમાં બે નાસા અવકાશયાત્રીઓને પણ લોન્ચ કરશે. આ અવકાશયાન, આવતા વર્ષે ફેબ્રુઆરીમાં, બે અવકાશયાત્રીઓને ઘરે લાવશે – સુનિતા વિલિયમ્સ અને બેરી વિલ્મોર – જેઓ બોઇંગના મુશ્કેલીગ્રસ્ત સ્ટારલાઇનર અવકાશયાન પર સવારી કર્યા પછી ઇન્ટરનેશનલ સ્પેસ સ્ટેશન પર ફસાયેલા છે.
