NASA on Moon, moon shrinking, ચંદ્ર સંકોચન : ચંદ્ર પર શહેર સ્થાપવાનું સપનું જોઈ રહેલા અમેરિકા માટે ખરાબ સમાચાર છે. કારણ કે ચંદ્ર સંકોચન થઇ રહ્યો છે. જ્યારે સ્પેસ એજન્સીઓ ચંદ્ર પર ઉતરાણ માટે કોઈ સ્થળ નક્કી કરે છે, ત્યારે ઘણી બાબતોને ધ્યાનમાં રાખવી પડે છે. ઉદાહરણ તરીકે, સ્થળનું કદ મિશન માટે મુશ્કેલ બનાવશે કે કેમ કે જ્યાં ઉતરાણ થશે ત્યાં પાણીની સંભવિત ઊંચી માત્રા તેને વધુ આકર્ષક બનાવે છે. આ તમામ શક્યતાઓ સાથે હવે ભૂસ્તરશાસ્ત્રીઓએ ચંદ્ર પર ભૂકંપ અને ભૂસ્ખલનને પણ ધ્યાનમાં રાખવું પડશે.
ચંદ્રના દક્ષિણ ધ્રુવીય પ્રદેશની તપાસ કરતા સંશોધકોએ એવી ફોલ્ટ લાઈનો ઓળખી કાઢી છે કે જેના લપસવાથી લગભગ 50 વર્ષ પહેલા ચંદ્ર પર મોટો ધરતીકંપ આવ્યો હતો. આ એ જગ્યા છે જ્યાં 2026માં નાસા નું મિશન આર્ટેમિસ-3 લેન્ડ થવાનું છે. અહીં જ નાસા માનવ વસાહત સ્થાપવાની યોજના બનાવી રહ્યું છે, આવી સ્થિતિમાં તેના સપનાને પણ આંચકો લાગી શકે છે.
લાઈવ સાયન્સના અહેવાલ મુજબ કેટલાક અપોલો મિશન તેમની સાથે સિસ્મોમીટર લઈ ગયા હતા. 13 માર્ચ, 1973ના રોજ એક ખાસ કરીને તીવ્ર મૂનકંપે તે સિસ્મોમીટર્સને ચંદ્રના દક્ષિણ ધ્રુવના સામાન્ય ટ્રેક પરથી પછાડી દીધા હતા. દાયકાઓ પછી, ચંદ્ર રિકોનિસન્સ ઓર્બિટર દક્ષિણ ધ્રુવ પર ઉડાન ભરી અને ફોલ્ટ લાઇનના નેટવર્કનું અવલોકન કર્યું.
નવા મોડલ સાથે સંશોધકોએ તેને ચંદ્ર ધરતીકંપ સાથે જોડ્યું છે. આ સંશોધન એ સ્પષ્ટ કરે છે કે સામાન્ય રીતે ચંદ્રના ધરતીકંપો પૃથ્વીના ધરતીકંપો જેવા જ હોય છે. ચંદ્રના સંકોચવાનું મૂળ કારણ એ છે કે છેલ્લા હજારો વર્ષોમાં ચંદ્રનો આંતરિક ભાગ ઠંડો પડી ગયો છે. વૈજ્ઞાનિકોનું કહેવું છે કે આ સંકોચન કિસમિસની જેમ સુકાઈ જવા જેવું છે.
ચંદ્ર સંકોચન : ચંદ્રની સપાટી પૃથ્વીથી અલગ છે
ચંદ્રના સંકોચન માટેનું એક કારણ એ છે કે ચંદ્રની સપાટી પૃથ્વી કરતાં ઓછી ગીચ છે, અને તેમાં ઘણીવાર છૂટક કણો હોય છે જે અસરથી ઉપર ફેંકી શકાય છે અને આસપાસ વિખેરાઈ શકે છે. પરિણામ એ છે કે પૃથ્વીના ધરતીકંપ કરતાં ચંદ્રના ધરતીકંપથી ભૂસ્ખલનની શક્યતા વધુ છે.
સંશોધકોના મતે જેમ જેમ માનવીઓ ચંદ્ર પર વસાહતીકરણ કરવું કે કેમ તે ધ્યાનમાં લે છે, તેમ તેઓએ એવી સંભાવના માટે પણ આયોજન કરવું જોઈએ કે તેમના પગ નીચેની જમીન તેમની અપેક્ષા મુજબ સ્થિર રહેશે. સંશોધકોનું મોડેલ સૂચવે છે કે શેકલટન ક્રેટરની દિવાલો ભૂસ્ખલન માટે ખૂબ જ સંવેદનશીલ છે.
ચંદ્ર સંકોચન : ચંદ્ર પર મનુષ્યોની રાહ જોઈ રહ્યા છીએ
આ નવા સંશોધનો ચંદ્રના દક્ષિણ ધ્રુવના સંદર્ભમાં પ્રકાશમાં આવ્યા છે, જે નાસાના આર્ટેમિસ મિશન માટે સંભવિત ઉતરાણ સ્થળ છે. જેમ જેમ ક્રૂ આર્ટેમિસ મિશનની પ્રક્ષેપણ તારીખ નજીક આવે છે. અવકાશયાત્રીઓ અને ઈન્ફ્રાસ્ટ્રક્ચરને શક્ય તેટલું સુરક્ષિત રાખવું મહત્વપૂર્ણ બની જાય છે.
એક નિવેદનમાં, ભૂસ્તરશાસ્ત્રી અને એક સંશોધક, નિકોલસ શ્મેરે જણાવ્યું હતું કે અમે ચંદ્ર પર મનુષ્યોની રાહ જોઈ રહ્યા છીએ અને તેના માટે તૈયારી કરી રહ્યા છીએ. ચંદ્રની ધરતીકંપની પ્રવૃત્તિને વધુ સારી રીતે ટકી શકે અને ખતરનાક વિસ્તારોમાં લોકોનું રક્ષણ કરી શકે તેવા એન્જિનિયરિંગ સ્ટ્રક્ચર્સ બનાવવું મહત્વપૂર્ણ છે.
