‘કેનેડાને કહ્યું’ આ ભારતની નીતિ નથી : હરદીપ સિંહ નિજ્જરની હત્યાના આરોપ પર જયશંકર

ન્યૂયોર્કમાં કાઉન્સિલ ઓન ફોરેન રિલેશન્સ (CFR) ખાતેની વાતચીત દરમિયાન એક પ્રશ્નના જવાબમાં જયશંકરે કહ્યું, “હા, મારી પાસે એક ટિપ્પણી છે. અમે કેનેડિયનોને જે કહ્યું તે હું તમારી સાથે ખૂબ જ નિખાલસપણે શેર કરીશ. એક, અમે કેનેડિયનોને કહ્યું કે, આ ભારત સરકારની નીતિ નથી. બે, અમે કેનેડિયનોને કહ્યું કે, જુઓ, જો તમારી પાસે કંઈક વિશિષ્ટ હોય, જો તમારી પાસે કંઈક આ સંબંધિત પૂરાવો હોય, તો અમને જણાવો. અમે તેને જોવા માટે તૈયાર છીએ.”

વિદેશમંત્રી જયશંકરની આ ટીપ્પણી અમેરિકા સહિત અન્ય મિત્ર દેશોના સાર્વજનિક નિવેદનો વચ્ચે આવી છે, જેમાં નિજ્જરની હત્યાની તપાસમાં કેનેડાને ભારત સાથ આપે તેવું કહેવામાં આવ્યું હતું. જોકે, ભારતે કહ્યું કે, કેનેડાએ આ સંબંધમાં કેનેડા તરફથી કોઈ પુરાવા આપવામાં આવ્યા નથી, જેનો કેનેડા દાવો કરે છે. 

તેમણે કહ્યું, “તમારે એ વાત પણ સમજવી પડશે કે, છેલ્લા કેટલાક વર્ષોમાં, કેનેડાએ  અલગતાવાદી દળો, સંગઠિત અપરાધ, હિંસા, ઉગ્રવાદને લગતા ઘણા સંગઠિત ગુનાઓ જોયા છે. તે બધા ખૂબ ખૂબ જ ઊંડે મિશ્રિત છે.” 

“વાસ્તવમાં આ લોકો કેનેડિયનોને બદનામ કરી રહ્યા છે, અમે કેનેડાને સંગઠિત અપરાધ નેતૃત્વ વિશે ઘણી માહિતી આપી છે, જે કેનેડાની દરતીથી સંચાલિત થાય છે. પ્રત્યાર્પણની વિનંતીઓ પણ મોટી સંખ્યામાં છે. એવા આતંકવાદી નેતાઓ છે, જેમની ઓળખ થઈ ગઈ છે.”

જયશંકરે કહ્યું હતું કે, કેનેડાની રાજકીય પરિસ્થિતિ આ બાબતે કઈક કહી શકે છે

તેમણે કહ્યું, “જો તમારે ત્યાં શું થઈ રહ્યું છે તે સમજવું હોય તો તે પરિબળની રીતે મહત્વપૂર્ણ છે. અને અમારી ચિંતા એ છે કે, તે ખરેખર રાજકીય કારણોસર ખૂબ જ અનુમતિપૂર્ણ છે. તેથી અમારી પાસે હવે એવી સ્થિતિ છે કે, વાસ્તવમાં અમારા રાજદ્વારીઓને ધમકી આપવામાં આવે છે, અમારા વાણિજ્ય દૂતાવાસ પર હુમલો કરવામાં આવે છે અને અમારી ‘આંતરીક રાજનીતિમાં હસ્તક્ષેપ થાય છે’ વિશે ઘણી વખત ટિપ્પણીઓ કરવામાં આવે છે. અને, આમાંના મોટા ભાગની ઘટનાઓને એમ કહી વાજબી ઠેરવવામાં આવે છે, કે, લોકશાહી આ રીતે કામ કરે છે.” 

કેનેડા સાથે ચાલી રહેલા રાજદ્વારી વિવાદ વચ્ચે, જયશંકરે યુનાઈટેડ નેશન્સ જનરલ એસેમ્બલી (યુએનજીએ) ખાતે ટિપ્પણી કરી હતી, જેને તે દેશ પર છૂપા હુમલા તરીકે જોવામાં આવે છે. જયશંકરે મંગળવારે કહ્યું હતું કે, “આતંકવાદ, ઉગ્રવાદ અને હિંસા” માટે દેશની પ્રતિક્રિયા નક્કી કરવા માટે “રાજકીય સગવડ”ને મંજૂરી આપવી જોઈએ નહીં.

“ભારત સરકારના એજન્ટો વચ્ચેની સંભવિત કડી” અને નિજ્જરની હત્યા અંગેના ટ્રુડોના આરોપના જવાબમાં, ભારતે ગયા અઠવાડિયે કેનેડા સામે “આતંકવાદીઓ, ઉગ્રવાદીઓ અને સંગઠિત હિંસા” માટે “સલામત આશ્રયસ્થાન” હોવાનો આરોપ મૂક્યો હતો.

“નિયમ નિર્માતાઓ” ને નિશાન બનાવતા, જયશંકરે એમ પણ કહ્યું હતું કે, “પ્રાદેશિક અખંડિતતા માટે આદર અને આંતરિક બાબતોમાં બિન-દખલગીરી એ ચેરી-પિકીંગનો અભ્યાસ ન હોઈ શકે”. તે ટ્રુડોના નિવેદનનો સંદર્ભ હતો કે, કેનેડાની ધરતી પર કેનેડિયન નાગરિકની હત્યામાં વિદેશી સરકારની કોઈપણ સંડોવણી એ “આપણી સાર્વભૌમત્વનું અસ્વીકાર્ય ઉલ્લંઘન” હતું.

જયશંકરની ટિપ્પણીઓ પાકિસ્તાન અને ચીન તરફ નિર્દેશિત હોવાનું પણ માનવામાં આવે છે, જે કેનેડા તરફ “નિયમ નિર્માતાઓ” નિર્દેશ કરે છે, જે G7 જૂથનો એક ભાગ છે અને યુએસ સાથે તેના ગાઢ જોડાણને કારણે પ્રભાવ રાખે છે.

ભારત-કેનેડા પંક્તિ પરની તેમની પ્રથમ ટિપ્પણીમાં, જયશંકરે તેને વૈશ્વિક નિયમો-આધારિત ઓર્ડરના સંદર્ભમાં ઘડ્યો હતો, જ્યારે “કેટલાક રાષ્ટ્રોએ એજન્ડા સેટ કર્યા હતા અને અન્ય લોકો લાઇનમાં આવવાની અપેક્ષા રાખતા હતા તે દિવસો હવે પૂરા થઈ ગયા છે”

જયશંકરે કહ્યું, “અમારા વિચાર-વિમર્શમાં, અમે હંમેશા નિયમો-આધારિત ઓર્ડરને પ્રોત્સાહનની વકાલત કરીએ છીએ. સમય સમય પર, યુએન ચાર્ટર માટે પણ આદર કરવામાં આવે છે. પરંતુ તમામ વાતો માટે, તે હજુ પણ થોડા રાષ્ટ્રો છે જે એજન્ડાને આકાર આપે છે અને ધોરણોને વ્યાખ્યાયિત કરવાનો પ્રયાસ કરે છે. આ અનિશ્ચિત સમય સુધી ચાલી શકતું નથી. કે તે પડકાર વિનાનું ચાલુ રાખશે. ”