Modi Government, baba Ramdev, patanjali, પતંજલિ કેસ : યોગ ગુરુ બાબા રામદેવ હાલ વિવાદોમાં છે. ભ્રામક જાહેરાતો બતાવવાના મામલામાં સુપ્રીમ કોર્ટે જે રીતે પતંજલિ અને તેની પોતાની છબીને ફટકાર લગાવી છે તેનાથી તેને જોરદાર ફટકો પડ્યો છે. પરંતુ આ આંચકા પહેલા પતંજલિએ છેલ્લા 10 વર્ષમાં ઘણું હાંસલ કર્યું છે, ખુદ બાબા રામદેવની લોકપ્રિયતા પણ ચરમસીમાએ પહોંચી ગઈ છે. તેનું એક મોટું કારણ મોદી સરકારનું પતંજલિને સતત સમર્થન છે. તેણે વિવિધ રીતે વિસ્તરણમાં મદદ કરી છે એટલું જ નહીં, તે વિચારધારા પણ મોટા પાયે ફેલાતી જોવા મળી છે. હવે આપણે આ મુદ્દાઓ વિશે વાત કરીશું, પરંતુ સૌથી પહેલા આપણે સમજીએ કે પતંજલિ કયા કેસમાં ફસાઈ છે અને સુપ્રીમ કોર્ટ આટલી ગુસ્સે કેમ છે.
પતંજલિનો આખો વિવાદ સમજી લો
વાસ્તવમાં, આ ઘટના જુલાઈ 2022 માં બની હતી જ્યારે પતંજલિ દ્વારા અખબારમાં એક જાહેરાત ચલાવવામાં આવી હતી. તે જાહેરાતમાં કહેવામાં આવ્યું હતું કે એલોપેથી દ્વારા ઘણી ગેરમાન્યતાઓ ફેલાવવામાં આવી રહી છે. એવું પણ કહેવાય છે કે એલોપેથી આંખ-કાન, અસ્થમા, થાઈરોઈડ વગેરે રોગોની સારવારમાં નિષ્ફળ ગઈ છે. તે પછી જ જાહેરાતમાં દાવો કરવામાં આવ્યો હતો કે પતંજલિની દવાઓ અને યોગ દ્વારા આ તમામ રોગોની સારવાર કરી શકાય છે. હવે IMA ઓગસ્ટ 2022માં જ તે જાહેરાતને લઈને સુપ્રીમ કોર્ટમાં ગઈ હતી, જેમાં કહેવામાં આવ્યું હતું કે પતંજલિએ ભ્રામક જાહેરાતો બતાવીને ગ્રાહક સુરક્ષા અધિનિયમ 2019નું ઉલ્લંઘન કર્યું છે. સુપ્રીમ કોર્ટે ગયા વર્ષે નવેમ્બરમાં આ જ કેસની પ્રથમ સુનાવણી કરી હતી.
કોર્ટે શું કહ્યું?
તેના પહેલા જ આદેશમાં, સુપ્રીમ કોર્ટે ભ્રામક જાહેરાતો બતાવવા પર પ્રતિબંધ મૂક્યો હતો અને સાથે જ સ્પષ્ટપણે કહ્યું હતું કે મીડિયા સાથે કોઈ વાતચીત કરવામાં આવશે નહીં. હવે આરોપ છે કે બાબા રામદેવે આદેશના બીજા જ દિવસે મીડિયા સાથે વાત કરી હતી. આ સિવાય પતંજલિએ ગેરમાર્ગે દોરનારી જાહેરાત પર કોઈ કાર્યવાહી કરી ન હતી અને તે જ મોટા દાવાઓ વારંવાર જોવા મળ્યા હતા. આ કારણથી સુપ્રીમ કોર્ટ ગુસ્સે થઈ ગઈ હતી અને તેની છેલ્લી સુનાવણી દરમિયાન સ્પષ્ટ કહ્યું હતું કે લેખિત માફી માંગવાથી કંઈ થવાનું નથી, કોર્ટના આદેશનું પાલન કરવામાં આવ્યું નથી, આવી સ્થિતિમાં પરિણામોનો સામનો કરવો પડશે.
પતંજલિના દાવા અને તેના પર હોબાળો
આ સમયે પતંજલિ પર જે પણ આરોપો લગાવવામાં આવી રહ્યા છે, તે તાજેતરની વાત નથી. જો આપણે કોરોના કાળમાં પાછા જઈએ તો એ દિવસ યાદ કરવો જરૂરી છે જ્યારે મહામારી વચ્ચે બાબા રામદેવ અને બાલકૃષ્ણએ પ્રેસ કોન્ફરન્સ કરી દાવો કર્યો હતો કે તેઓએ કોરોનાની દવા શોધી લીધી છે. તે દવાનું નામ હતું – કોરોનિલ. એવું કહેવામાં આવ્યું હતું કે આ કોરોનાની પ્રથમ દવા છે અને વિશ્વ આરોગ્ય સંસ્થાએ પણ તેને મંજૂરી આપી છે. જ્યારે બાબા રામદેવે કોરોનિલ લોન્ચ કર્યું ત્યારે તત્કાલિન સ્વાસ્થ્ય મંત્રી હર્ષવર્ધન સિંહ અને અન્ય કેન્દ્રીય મંત્રી નીતિન ગડકરી તેમની સાથે મંચ પર હાજર હતા.
આ પણ વાંચોઃ- લોકસભા ચૂંટણી 2024 માટે BJP-NDAનો 400 પારનો લક્ષ્યાંક, સમીકરણ બદલાશે તો શું અસર થશે?
પરંતુ બાદમાં IMAએ પણ તે મંત્રીઓની હાજરી પર સવાલો ઉઠાવ્યા હતા અને WHOએ પોતે જ કોઈપણ પ્રકારની મંજૂરી આપવાનો સ્પષ્ટ ઈન્કાર કરી દીધો હતો. ત્યારે IMAએ કહ્યું હતું કે હર્ષવર્ધન એક મંત્રી હોવાની સાથે સાથે ડોક્ટર પણ છે, તો તે કોઈ ખાસ દવાને કેવી રીતે પ્રમોટ કરી શકે છે. પરંતુ તે સમયે બાબા રામદેવની દવાને તે મંત્રીઓ દ્વારા એવી પ્રસિદ્ધિ મળી હતી જેણે સમગ્ર વિશ્વને એક અલગ જ સંદેશ આપ્યો હતો. સંદેશ એ હતો કે મોદી સરકાર સમય સમય પર બાબા રામદેવ અને પતંજલિની સાથે મજબૂતીથી ઉભી છે. તેને આ રીતે સમજો તે જોઈ શકાય છે કે કોરોનિલના લોન્ચિંગ પછી, હર્ષ વર્ધને તેના X પ્લેટફોર્મ પર લખ્યું હતું – આયુર્વેદને લઈને બાબા રામદેવનું સપનું ભારત સરકારનું સ્વપ્ન છે.
પતંજલિને મોદી સરકારની મદદ
હવે, આ નિવેદનનો આધાર તરીકે ઉપયોગ કરીને, ચાલો એ સમજવાનો પ્રયાસ કરીએ કે મોદી સરકારે સમયાંતરે પતંજલિને કેવી રીતે મદદ કરી છે, બાબા રામદેવને કેવી રીતે મદદ કરી છે. સૌ પ્રથમ, ભ્રામક જાહેરાતોને લગતા વિવાદથી શરૂ કરીએ, જ્યાં સુપ્રીમ કોર્ટે ઉત્તરાખંડ પ્રત્યે કેન્દ્ર સરકારના વલણ પર નારાજગી વ્યક્ત કરી છે. એવું માનવામાં આવે છે કે કેન્દ્ર દ્વારા કડક કાર્યવાહી કરવામાં આવી નથી, જ્યારે ઉત્તરાખંડ સરકાર પર બેદરકારીનો આરોપ લગાવવામાં આવ્યો છે. તે સમજી શકાય છે કે આરટીઆઈ કાર્યકર્તા કે.વી. બાબુએ પતંજલિ વિરુદ્ધ ફરિયાદ દાખલ કરી હતી, પરંતુ આ મામલો 2022 થી આયુષ મંત્રાલય અને ઉત્તરાખંડ રાજ્ય લાયસન્સિંગ ઓથોરિટી પાસે પેન્ડિંગ રહ્યો હતો. કોર્ટની ઝાટકણી પછી, આ વર્ષે ફેબ્રુઆરીમાં, પીએમઓએ આયુષ મંત્રાલયને પતંજલિની ભ્રામક જાહેરાત સામે પગલાં લેવા જણાવ્યું હતું.
સસ્તા ભાવે જમીનની વ્યવસ્થા
એ જ રીતે, પતંજલિના મેગા ફૂડ પાર્ક દેશના ઘણા રાજ્યોમાં ખોલવામાં આવી રહ્યા છે અને તેમના માટે જમીન આપવામાં આવી છે. એક ખાસ પેટર્ન એ છે કે ભાજપ શાસિત રાજ્યો જમીન આપવામાં સૌથી આગળ જોવા મળે છે. કોઈપણ મોટો પ્રોજેક્ટ શરૂ કરવા માટે સમયસર જમીન મળવી જરૂરી છે. હા, હવે આ જ કામ ભાજપ શાસિત રાજ્યો દ્વારા બાબા રામદેવની કંપની માટે પૂર્ણ કરવામાં આવ્યું છે. આનું સૌથી મોટું ઉદાહરણ ઉત્તર પ્રદેશ છે, જ્યાં પતંજલિને મોટા પ્રોજેક્ટ્સ માટે સતત સબસિડી આપવામાં આવી રહી છે.
આ પણ વાંચોઃ- વિયેતનામમાં મહિલા ઉદ્યોગપતિને ફાંસીની સજા ફટકારી, કર્યું હતું મોટું કૌભાંડ
હકીકતમાં, માત્ર ચાર વર્ષ પહેલા યમુના એક્સપ્રેસ વેના કિનારે પતંજલિ ફૂડ પાર્ક બનાવવા માટે 6000 કરોડ રૂપિયાના રોકાણની વાત થઈ હતી. ત્યારબાદ યોગી સરકારે કેબિનેટ બેઠક યોજીને પતંજલિને સબસિડી આપવાની જાહેરાત કરી હતી. અગાઉ યોગી સરકારે પોતે પતંજલિ આયુર્વેદ લિમિટેડને સબસિડી આપી હતી. તેવી જ રીતે મહારાષ્ટ્રમાં જઈએ તો 2017માં જ્યારે ભાજપ સત્તામાં હતો ત્યારે પતંજલિને 230 એકર જમીન ખૂબ જ ઓછી કિંમતે આપવામાં આવી હતી. ત્યારે કોંગ્રેસે આક્ષેપ કર્યો હતો કે રૂ. 268 કરોડની જમીન માત્ર રૂ. 58 કરોડમાં આપવામાં આવી હતી, એટલે કે રૂ. 209 કરોડનું સીધું નુકસાન થયું હતું.
