Operation Sindoor: ભારતે પાકિસ્તાન અને પીઓકેમાં આતંકવાદી ઠેકાણાઓને નિશાન બનાવ્યા છે. ‘ઓપરેશન સિંદૂર’ નામના આ હવાઈ હુમલામાં ભારતના રાફેલ, સુખોઈ અને બ્રહ્મોસે પાકિસ્તાનને ધૂળ ચટાડવામાં મહત્વપૂર્ણ ભૂમિકા ભજવી છે. આ હવાઈ હુમલામાં પાકિસ્તાનની હવાઈ સંરક્ષણ પ્રણાલી કેવી રીતે નિષ્ફળ ગઈ? પાકિસ્તાને આ સિસ્ટમ ચીન પાસેથી ખરીદી હતી. ભારત તરફથી કાર્યવાહી બાદ પાકિસ્તાન હવે પોતાનું વલણ બતાવી શકે છે, જેને ધ્યાનમાં રાખીને ભારતીય સેનાએ વિશ્વની સૌથી ખતરનાક S-400 હવાઈ સંરક્ષણ મિસાઈલ સિસ્ટમ સક્રિય કરી છે. પાકિસ્તાન અને ભારતની સંરક્ષણ પ્રણાલીઓ કેવી રીતે અલગ છે?
પાકિસ્તાની સંરક્ષણ પ્રણાલી કેવી છે?
પહેલગામ હુમલા પછી પાકિસ્તાની વાયુસેનાએ JF-17 અને J-10 જેવા ફાઇટર વિમાનોથી પેટ્રોલિંગ શરૂ કર્યું. પાકિસ્તાને કરાચી અને રાવલપિંડી જેવા ઘણા ઠેકાણાઓને સુરક્ષિત રાખવા માટે HQ-9 હવાઈ સંરક્ષણ પ્રણાલી સક્રિય કરી. HQ-9 ચીન દ્વારા બનાવવામાં આવે છે. તે એક મિસાઈલ છે જે લાંબા અંતરથી હવામાં ગોળીબાર કરવાનું કામ કરે છે. તે ચાઇના પ્રિસિઝન મશીનરી ઇમ્પોર્ટ-એક્સપોર્ટ કોર્પોરેશન (CPMIEC) દ્વારા બનાવવામાં આવે છે. 2021 માં પાકિસ્તાને આ સિસ્ટમને તેના કાફલામાં ઉમેરી, જેથી તે ભારતના રાફેલ, સુખોઈ અને બ્રહ્મોસ જેવા મિસાઇલો સાથે સ્પર્ધા કરી શકે.
HQ-9 એર ડિફેન્સ સિસ્ટમની રેન્જ 125 થી 200 કિલોમીટર હોવાનું કહેવાય છે. તે એકસાથે 100 લક્ષ્યોને ટ્રેક કરી શકે છે. છતાં તે ભારત સામે ટકી શકી નહીં. નિષ્ણાતો કહે છે કે તે S-400 એર ડિફેન્સ સિસ્ટમથી ઘણું પાછળ છે, જેમાં ઘણી ખામીઓ પણ છે.
પાકિસ્તાન ક્યાં પાછળ રહ્યું?
ભારત પાસે રાફેલ અને સુખોઈ-30 MKI ફાઇટર એરક્રાફ્ટ, બ્રહ્મોસ અને R-77 જેવી ડિફેન્સ સિસ્ટમ છે, જે પાકિસ્તાનની ડિફેન્સ સિસ્ટમ HQ-9 ને નબળી પાડવા માટે પૂરતી છે. પાકિસ્તાનનું HQ-9 ટેકનિકલી ભારતના S-400 સાથે સ્પર્ધા કરી શકતું નથી. આ હવાઈ હુમલામાં પાકિસ્તાનને બ્રહ્મોસ જેવી સુપર મિસાઇલો જેવા મોટા પડકારો હતા. HQ-9 ની વાત કરીએ તો તેને તૈનાત કરવામાં લગભગ 35 મિનિટ લાગે છે, જ્યારે S-400 માટે ફક્ત 5 મિનિટ પૂરતી છે.
ભારતની સંરક્ષણ પ્રણાલી
ભારતીય સેના પાસે પોતાના દેશનું રક્ષણ કરવા માટે ઘણી ઉત્તમ સિસ્ટમો છે, જેમાં રાફેલ અને સુખોઈ-30 MKIનો સમાવેશ થાય છે. બ્રહ્મોસ વિશ્વની સૌથી ઝડપી સુપરસોનિક ક્રુઝ મિસાઇલ છે, જેની ગતિ 2.8 મેક છે, તે HQ-9 જેવી સિસ્ટમને સરળતાથી ભેદી શકે છે. ભારત પાસે પિનાકા રોકેટ સિસ્ટમ અને K-9 વજ્ર તોપો છે, જે ખૂબ જ સચોટ લક્ષ્ય ધરાવે છે.
આ પણ વાંચો: POK-પાકિસ્તાનમાં હવાઈ હુમલા બાદ ભારતમાં એરપોર્ટ બંધ, એરલાઈન્સે ફ્લાઇટ્સ રદ કરી
આ ઉપરાંત આ હુમલામાં ભારતીય વાયુસેના દ્વારા ઉપયોગમાં લેવાતી પ્રિસિઝન સ્ટ્રાઇક વેપન સિસ્ટમ (PSWS) દુશ્મનના લક્ષ્યો અને મિલકતોને સચોટ રીતે નિશાન બનાવવા માટે ડિઝાઇન કરવામાં આવી છે. તે હુમલો કરવા માટે GPS, લેસર, રડાર અથવા ઇન્ફ્રારેડ માર્ગદર્શનનો ઉપયોગ કરે છે.
S-400 સિસ્ટમની વિશેષતાઓ
હવાઈ હુમલા પછી ભારતે S-400 સિસ્ટમ સક્રિય કરી છે. ભારતની S-400 સિસ્ટમ જેને ‘બાહુબલી’ તરીકે ઓળખવામાં આવે છે, તે વિશ્વની શ્રેષ્ઠ હવાઈ સંરક્ષણ પ્રણાલીઓમાંની એક છે. S-400 જેમ કે નામ સૂચવે છે, 400 કિલોમીટરની રેન્જમાં વિમાનો, ડ્રોન અને મિસાઇલોનો નાશ કરવાની ક્ષમતા ધરાવે છે.
