Defence Budget 2025 highlights in Gujarati : નાણામંત્રી નિર્મલા સીતારમણે આજે નાણાકીય વર્ષ 2025-26નું બજેટ રજૂ કર્યું હતું. સંરક્ષણ માટે 6,81,210 લાખ કરોડ રૂપિયા ફાળવવામાં આવ્યા છે. આ અગાઉના બજેટ કરતાં થોડો વધારે છે. ગયા વર્ષે જુલાઇમાં રજૂ કરાયેલા બજેટમાં રક્ષા મંત્રાલયને 6.21 લાખ કરોડ રૂપિયાની ફાળવણી કરવામાં આવી હતી. આ વખતે મંત્રાલયને ફાળવવામાં આવેલા બજેટમાંથી ₹180,000 કરોડ સંરક્ષણ સેવાઓના મૂડી ખર્ચ માટે આપવામાં આવ્યા છે.
સંરક્ષણ મંત્રાલયનો કુલ મૂડી ખર્ચ રૂ. 1,92,387 કરોડનો અંદાજ છે. મહેસૂલ ખર્ચ રૂ. 4,88,822 કરોડ રાખવામાં આવ્યો છે, જેમાં પેન્શન માટેના રૂ. 1,60,795 કરોડનો સમાવેશ થાય છે. મૂડી ખર્ચ હેઠળ, એરક્રાફ્ટ અને એરો એન્જિન માટે રૂ. 48,614 કરોડ ફાળવવામાં આવ્યા છે જ્યારે નૌકાદળના કાફલા માટે રૂ. 24,390 કરોડ ફાળવવામાં આવ્યા છે. અન્ય સાધનો માટે રૂ. 63,099 કરોડની રકમ અલગ રાખવામાં આવી છે. સરકારે 2024-25માં સંરક્ષણ બજેટ માટે 6,21,940 કરોડ રૂપિયા ફાળવ્યા હતા. જેમાં મૂડી ખર્ચ 1,72,000 કરોડ રૂપિયા નક્કી કરવામાં આવ્યો હતો.
મેક ઇન ઇન્ડિયા પર ભાર
ગયા વર્ષથી, કેન્દ્રીય બજેટમાં મેક ઇન ઇન્ડિયા અને સંરક્ષણ ક્ષેત્રમાં આત્મનિર્ભરતા પર ભાર મૂકવામાં આવ્યો છે. વર્ષ 2024માં આત્મનિર્ભરતા હાંસલ કરવાની દિશામાં નોંધપાત્ર પ્રગતિ થઈ છે. આ સમયગાળા દરમિયાન સંરક્ષણ મંત્રાલયે 1.26 લાખ કરોડ રૂપિયાનું રેકોર્ડ ઉત્પાદન કર્યું હતું. તેમજ સંરક્ષણ નિકાસ રૂ. 21,083 કરોડ સુધી પહોંચી છે. ટાટા એરક્રાફ્ટ કોમ્પ્લેક્સનું લોકાર્પણ અને સ્વદેશી રીતે વિકસિત લાઇટ ટેન્ક જોરાવરનું ઇન્ડક્શન આના પ્રતીકાત્મક છે.
- બજેટ 2025ની તમામ વિગતો જાણવા માટે અહીં ક્લિક કરો
જોકે, નાણાકીય વર્ષ 2025માં સંરક્ષણ બજેટના માત્ર 27.66 ટકા મૂડી ખર્ચ માટે ફાળવવામાં આવ્યા હતા. તેમાંથી મોટા ભાગના અંગત ખર્ચ માટે છોડી દેવામાં આવ્યા હતા. સ્વદેશી બનાવટના સાધનો માટેનો મૂડી ખર્ચ પ્રોક્યોરમેન્ટ બજેટના 75 ટકા સુધી વધારવામાં આવ્યો હતો. જોકે, નિષ્ણાતો કહે છે કે ભારતે R&D માટે વધુ ફાળવણી કરવાની જરૂર છે.
ભૌગોલિક રાજકીય વ્યૂહરચનાકાર અને FACE ના સ્થાપક, વેલિના ચકારોવાએ જણાવ્યું હતું કે, યુએસમાં 13%ની સરખામણીએ ભારત તેના સંરક્ષણ ખર્ચનો માત્ર 1% R&D માટે ફાળવે છે.
