મલ્લિકા જોશી : વિપક્ષી એકતાની બેઠક વચ્ચે, કેન્દ્રીય વટહુકમ પર પટનામાં તેમના સ્ટેન્ડથી ત્યાં હાજર અન્ય લોકો વચ્ચે કોઈ ખાસ ફાયદો નથી થયો. પરંતુ આમ આદમી પાર્ટી (AAP) એ પોતાની અને ભાજપ વિરુદ્ધ, એક સામાન્ય મોરચો બનાવવાનો પ્રયાસ કરી રહેલા પક્ષો વચ્ચેનું અંતર વધારી દીધું છે.
વડા પ્રધાન નરેન્દ્ર મોદીએ તેમની સરકારના કાયદાકીય કાર્યસૂચિમાં યુનિફોર્મ સિવિલ કોડ (યુસીસી) આગામી હોઈ શકે તેવી અટકળોના એક દિવસ પછી, AAPએ કહ્યું કે, તે ભાજપના “સૈદ્ધાંતિક રીતે” વિવાદાસ્પદ પગલાને સમર્થન આપે છે.
જ્યારે AAPએ ભૂતકાળમાં કહ્યું છે કે, તે UCCની તરફેણમાં છે, સમય વિપક્ષને પરેશાન કરશે, કારણ કે, તેમણે પટનામાં દરેક મુદ્દાઓ પર એક અવાજમાં બોલવાની જરૂરિયાત પર ભાર મૂક્યો હતો.
PM મોદીના તેમના પક્ષના કાર્યકરોને આપેલા ભાષણની તેમની પ્રતિક્રિયામાં, જ્યાં તેમણે કહ્યું હતું કે, કોઈ દેશ અલગ-અલગ લોકો માટે અલગ-અલગ કાયદાઓ સાથે કામ કરી શકે નહીં, AAPના રાષ્ટ્રીય મહાસચિવ સંદીપ પાઠકે કહ્યું: “અમે સૈદ્ધાંતિક રીતે, અમે સમાન નાગરિક સંહિતાને સમર્થન આપીએ છીએ. અનુચ્છેદ 44 એ પણ કહે છે કે, દેશમાં UCC હોવો જોઈએ.
જો કે, પાઠકે એવી શરત પણ ઉમેરી કે, “તમામ ધાર્મિક નેતાઓ, રાજકીય પક્ષો અને સંગઠનો સાથે વ્યાપક પરામર્શ થવો જોઈએ અને સર્વસંમતિ બનાવવી જોઈએ”. “કેટલાક નિર્ણયો ઉલટાવી શકાતા નથી, કેટલીક બાબતો રાષ્ટ્ર માટે મૂળભૂત છે. આવી બાબતો પર સરમુખત્યારશાહી નિર્ણયો લઈ શકાય નહીં.”
કોંગ્રેસના નેતાઓ માટે, આ આમ આદમી પાર્ટીનું બેવડું ભાષણ અને વલણ હતું. દિલ્હી અને પંજાબમાં પાર્ટીના રાજ્ય એકમો AAP સાથે કોઈપણ જોડાણનો વિરોધ કરી રહ્યા છે, જે કોંગ્રેસના ભોગે બંને રાજ્યોમાં વિકસ્યું છે. દિલ્હી કોંગ્રેસના વરિષ્ઠ નેતાએ જણાવ્યું હતું કે, “આપ કહી રહી છે કે, તે 2024ની ચૂંટણી પહેલા ગઠબંધન કરવા આતુર છે. અરવિંદ કેજરીવાલ લગભગ તમામ મોટા વિપક્ષી નેતાઓને મળ્યા છે. પરંતુ UCC ખૂબ જ વિવાદાસ્પદ મુદ્દો છે અને તેના પર તમામ પક્ષોના મત અલગ-અલગ છે. એવા સમયે જ્યારે પટના પછી વિપક્ષી પક્ષોની બીજી બેઠકનું શેડ્યૂલ નક્કી કરવામાં આવી રહ્યું છે, ત્યારે AAP તરફથી આવું નિવેદન આવવું ખૂબ જ આશ્ચર્યજનક હતું,”
પટનાની બેઠકમાં કેજરીવાલે કેન્દ્ર દ્વારા પસાર કરવામાં આવેલા વટહુકમ સામે તેમની સરકારને સમર્થન આપવાનું વચન આપવા કોંગ્રેસ પર દબાણ કર્યું. કોંગ્રેસ તેના સ્ટેન્ડ પર અડગ છે કે, તે “આંતરિક ચર્ચાઓ” પછી આ મામલે નિર્ણય લેશે. અન્ય વિપક્ષી દળોએ પણ AAPને એક મુદ્દા પર એકતા વાટાઘાટોને પાટા પરથી ન ઉતરવા જણાવ્યું હતું.
બાદમાં કેજરીવાલ અને અન્ય AAP નેતાઓ પક્ષોની સંયુક્ત પ્રેસ કોન્ફરન્સને સંબોધ્યા વિના જ નીકળી ગયા હતા. દિલ્હીમાં AAPએ દાવો કર્યો હતો કે, કેજરીવાલે રાહુલ ગાંધીને “હાથ જોડીને” રૂબરૂ મુલાકાત માટે વિનંતી કરી હતી, પરંતુ તેમણે તેને ઠુકરાવી દીધી હતી. દિલ્હી સરકારની સત્તા છીનવી લેનારા વટહુકમની જાહેરમાં નિંદા ન કરતી કોઈપણ પાર્ટી સાથે ગઠબંધન કરવું તેના માટે “ખૂબ જ મુશ્કેલ” હશે અને તેને આગામી વિપક્ષી એકતાની બેઠકમાં હાજરી આપવાનો નિર્ણય હજુ બાકી છે.
કોંગ્રેસના અન્ય એક વરિષ્ઠ નેતાના જણાવ્યા અનુસાર, AAP વિપક્ષી એકતાના સિદ્ધાંતો પ્રત્યે કોઈ પ્રતિબદ્ધતા દર્શાવ્યા વિના માત્ર પ્રદર્શન કરવાનો પ્રયાસ કરી રહી હતી. નેતાએ ઉદાહરણ ટાંક્યું કે, કેવી રીતે AAPએ અગાઉ મોદી સરકાર દ્વારા જમ્મુ અને કાશ્મીરમાંથી કલમ 370 નાબૂદ કરવાનું જોરદાર સમર્થન કર્યું હતું.
કોંગ્રેસના નેતાએ કહ્યું, “આ જ કારણ છે કે, કોંગ્રેસ AAP સાથે ગઠબંધન કરવા માટે ડરી રહી છે. આ સમયે આવા નિવેદન કરવાની કોઈ વાસ્તવિક જરૂર નહોતી, પરંતુ જ્યારે તમે કરો છો, ત્યારે તે અમને શંકા ઉપજાવે છે કે તમે કોની ટીમમાં છો. દરેક વ્યક્તિ જાણે છે કે, જ્યારે કાશ્મીરના અધિકારો છીનવાઈ ગયા, ત્યારે તમે પીઠ ફેરવી લીધી હતી, પરંતુ તમે અન્ય પક્ષો પાસેથી બિનશરતી સમર્થન માગો છો.”
પાર્ટીના આંતરિક સૂત્રોએ જણાવ્યું હતું કે, AAP નેતાઓ દલીલ કરે છે કે, UCC પર તેમનું વલણ જાણીતું છે. “ધ્યેય આખરે દરેક માટે એક સમાન કાયદો બનાવવાનો છે. બંધારણે પણ આની કલ્પના કરી હતી. પરંતુ અમારા નેતાએ એમ પણ કહ્યું હતું કે, યુસીસી પરામર્શ વિના અથવા બળ દ્વારા પસાર કરી શકાતું નથી.”
AAP એક “ઉત્તર-વૈચારધારા પાર્ટી” તરીકે તેની ઓળખ સાથે સુસંગત હોવાને કારણે તેની સ્થિતિને પણ યોગ્ય ઠેરવે છે. પાર્ટીના વડા કેજરીવાલે અનેક પ્રસંગોએ કહ્યું છે કે, AAPની મુખ્ય વિચારધારા કામ છે.
અને, એક વરિષ્ઠ નેતા અનુસાર, જો કોઈ એક સિદ્ધાંત છે, જેના પર AAP કાયમ છે, તો તે રાષ્ટ્રીય સુરક્ષા, સાર્વભૌમત્વ અને બંધારણના મુદ્દાઓને ટેકો આપવાનો છે. “આ મુદ્દાઓ પર, અમે સ્પષ્ટ છીએ. રાષ્ટ્ર પ્રથમ આવે છે.”
ભૂતકાળમાં, AAPના સ્થાપક સભ્ય પ્રશાંત ભૂષણની કાશ્મીરમાં લોકમતને સમર્થન આપતી ટિપ્પણીઓને પાર્ટી દ્વારા નકારી કાઢવામાં આવી હતી અને આખરે ભૂષણને પાર્ટીથી અલગ કરવામાં આવ્યા હતા.
અન્ય એક ભૂતપૂર્વ AAP નેતા, જેમણે થોડા વર્ષો પહેલા પાર્ટી છોડી દીધી હતી, તેમણે જણાવ્યું હતું કે, આ પ્રવાહિતા માત્ર ત્યારે જ કામ કરી શકે છે, જ્યારે તે વિચારધારાની વાત આવે. “જ્યારે તમારી પાસે કોઈ વિચારધારા નથી, ત્યારે વલણ બદલી શકાય છે. AAP એ શહેરમાં તેના કાર્યને પ્રોત્સાહન આપવા માટે સારું કામ કર્યું છે, પરંતુ કેટલાક મુદ્દાઓ છે, જેના માટે તમારે નૈતિક વલણ લેવાની જરૂર છે.”
આ પણ વાંચો – Uniform Civil Code : યુનિફોર્મ સિવિલ કોડ મામલે ભાજપને પોતાના જ નડી શકે છે? સમજો આખી કહાની
જુલાઈના મધ્યમાં બેંગલુરુમાં યોજાનારી વિપક્ષી એકતા પરની બીજી બેઠક પહેલા AAPને આનાથી ક્યાં છોડવામાં આવે છે, તેના પર, AAPના એક વરિષ્ઠ નેતાએ કહ્યું: “મને નથી લાગતું કે, તેનાથી કોઈ પ્રભાવ પડશે. યુસીસીનો મુદ્દો મહત્વપૂર્ણ છે અને અમે સ્પષ્ટ કર્યું છે કે, તેના અમલીકરણને આગળ ધકેલવું જોઈએ નહીં. જ્યાં સુધી બીજી બેઠકમાં હાજરી આપવાનો સવાલ છે, અમે ટૂંક સમયમાં નિર્ણય લઈશું.
Disclaimer : આ આર્ટિકલ ઇન્ડિયન એક્સપ્રેસ પરથી અનુવાદીત, મૂળ આર્ટિકલ વાંચવા માટે અહીં ક્લિક કરો
