National Security Strategy India : ભારતે રાષ્ટ્રીય સુરક્ષા વ્યૂહરચના લાવવાની દિશામાં પગલાં લીધાં છે. રાષ્ટ્રીય સુરક્ષા પરિષદ સચિવાલય (NSCS) અનેક કેન્દ્રીય મંત્રાલયો અને વિભાગો સાથે પરામર્શ કરીને વ્યાપક રાષ્ટ્રીય સુરક્ષા વ્યૂહરચના ઘડી રહ્યું છે. આ માટે કેબિનેટની અંતિમ મંજૂરી પણ માંગવામાં આવશે.
આ પ્રથમ વખત છે જ્યારે ભારત રાષ્ટ્રીય સુરક્ષા વ્યૂહરચના સાથે બહાર આવશે. યુએસ અને યુકે જેવા દેશોએ રાષ્ટ્રીય સુરક્ષા વ્યૂહરચના પ્રકાશિત કરી છે, જે સમય સમય પર અપડેટ કરવામાં આવે છે. આ દસ્તાવેજનો હેતુ ભારતના રાષ્ટ્રીય સુરક્ષા ઉદ્દેશ્યો અને તેને પ્રાપ્ત કરવા અથવા તેને સાકાર કરવા માટે અપનાવવામાં આવતી પદ્ધતિઓને એકસાથે મૂકવાનો છે.
છેલ્લા કેટલાક મહિનાઓમાં, ઘણા મંત્રાલયોએ ભારત સામેના પડકારો અને જોખમો પર દસ્તાવેજ માટે ઇનપુટ પ્રદાન કર્યા છે, જેમાં નાણાકીય અને આર્થિક સુરક્ષા, ખાદ્ય અને ઉર્જા સુરક્ષા, માહિતી યુદ્ધ, ભારતની મહત્વપૂર્ણ માહિતીમાં નબળાઈઓ જેવા બિન-પરંપરાગત પડકારોનો સમાવેશ થાય છે. આ પ્રક્રિયામાં સંબંધિત મંત્રાલયોના મંત્રીઓ પણ સામેલ થશે.
એક વરિષ્ઠ અધિકારીએ ધ ઇન્ડિયન એક્સપ્રેસને જણાવ્યું હતું કે, વિવિધ પરંપરાગત અને બિન-પરંપરાગત જોખમોના મુશ્કેલ સ્વરૂપને જોતાં, એવું લાગ્યું કે, રાષ્ટ્રીય ડ્રાફ્ટ તૈયાર કરવાની તાત્કાલિક જરૂર છે. તે દેશની વ્યાપક રાષ્ટ્રીય તાકાતથી પ્રેરિત થશે.
અધિકારીએ જણાવ્યું હતું કે, “આ માટે સંપૂર્ણ સરકારી અભિગમની જરૂર છે.” કેટલાક કેન્દ્રીય મંત્રાલયો અને અન્ય હિસ્સેદારોએ રાષ્ટ્રીય સુરક્ષાના વિવિધ પાસાઓ, નબળાઈઓ અને જોખમો અને તેમને સંબોધવાની રીતો માટે તેમની ભૂમિકાઓ ઓળખી છે. કેટલાક પાસાઓની ગોપનીય પ્રકૃતિને ધ્યાનમાં રાખીને આમાંથી, વ્યૂહરચનાની ચોક્કસ રૂપરેખા ડ્રાફ્ટનો ભાગ હશે.”
એકવાર તૈયાર થઈ ગયા પછી સત્તાવાર દસ્તાવેજ જાહેર કરવામાં આવશે. અધિકારીએ જણાવ્યું હતું કે, તેને વિકસતી પરિસ્થિતિ અને નવા ખતરાના મૂલ્યાંકનના આધારે નિયમિતપણે અપડેટ કરવામાં આવશે. અન્ય એક અધિકારીએ જણાવ્યું હતું કે, આ વ્યૂહરચના અન્ય હિસ્સેદારો જેમ કે નાગરિક સમાજ સંસ્થાઓ, શિક્ષણવિદો, મીડિયા, થિંક ટેન્ક અને અન્ય સંસ્થાઓને ડોમેનમાં ઓળખવામાં આવેલા બહુવિધ બિન-પરંપરાગત જોખમો અને નબળાઈઓનો સામનો કરવા માટે સામેલ કરી શકે છે.
વ્યાપક દસ્તાવેજ ભારત માટેના અનોખા પડકારો અને જોખમોને એકસાથે રજૂ કરશે અને તાત્કાલિક અને નજીકના ભવિષ્યમાં તેનો સામનો કરવા માટેની વ્યૂહરચના ઘડશે. આમાં વર્તમાન આંતરિક અને વૈશ્વિક પરિસ્થિતિને ધ્યાનમાં રાખીને સંસાધનોને પણ ધ્યાનમાં લેવામાં આવશે.
