અખરોટ : મગજ અને હૃદય માટે અમૃતફળ – જાણો ફાયદા, નુકસાન અને કોણે ખાવા?

અખરોટ ખાવાના સ્વાસ્થ્ય લાભો જાણો

અખરોટના નિયમિત સેવનથી નીચેના મુખ્ય ફાયદાઓ મેળવી શકાય છે:

મગજનું સ્વાસ્થ્ય સુધારે: અખરોટમાં ભરપૂર માત્રામાં ઓમેગા-3 ફેટી એસિડ્સ (ખાસ કરીને ALA), વિટામિન E અને શક્તિશાળી એન્ટીઑકિસડન્ટો હોય છે. આ તત્વો મગજની કાર્યક્ષમતામાં વધારો કરે છે, યાદશક્તિને તેજ બનાવે છે અને ઉંમર સંબંધિત મગજની સમસ્યાઓ સામે ઘણે અંશે રક્ષણ આપે છે. તે ડિપ્રેશન, ટેન્શન અને સ્ટ્રેસ ઘટાડવામાં પણ મદદરૂપ છે.

હૃદયને સ્વસ્થ રાખે: અખરોટ ખરાબ કોલેસ્ટ્રોલ (LDL) ઘટાડવામાં અને સારા કોલેસ્ટ્રોલ (HDL) વધારવામાં મદદ કરે છે. તેમાં રહેલા ફાઈબર અને ઓમેગા-3 બ્લડ પ્રેશરને પણ નિયંત્રિત કરે છે, જે હૃદય રોગ અને હાર્ટ એટેકનું જોખમ નોંધપાત્ર રીતે ઘટાડે છે.

પાચનતંત્રને મજબૂત બનાવે: અખરોટમાં રહેલું ઉચ્ચ ફાઈબર પાચનક્રિયાને સુધારે છે, કબજિયાત જેવી સમસ્યાઓથી રાહત આપે છે અને આંતરડામાં સ્વસ્થ બેક્ટેરિયાના વિકાસને પ્રોત્સાહન આપે છે. આમ પાચનતંત્ર માટે બેસ્ટ છે.

વજન નિયંત્રણમાં મદદરૂપ: અખરોટ ફાઈબર અને પ્રોટીનથી ભરપૂર હોવાને કારણે તે ખાવાથી લાંબા સમય સુધી પેટ ભરેલું રહે છે, જેનાથી તમે ઓછું ખાઓ છો અને વજન નિયંત્રણમાં મદદ મળી શકે છે. જોકે, કેલરીનું પ્રમાણ વધુ હોવાથી માત્રાનું ધ્યાન રાખવું પણ જરૂરી છે.

હાડકાં અને દાંતને શક્તિ આપે: અખરોટ કેલ્શિયમ, મેગ્નેશિયમ અને ફોસ્ફરસ જેવા ખનિજોનો સારો સ્ત્રોત છે, જે હાડકાંને મજબૂત બનાવવામાં અને ઓસ્ટીયોપોરોસિસ (હાડકાં નબળા પડવા) જોખમ સામે પણ ઘણે અંશે રક્ષણ આપે છે.

બ્લડ સુગર નિયંત્રણ: અખરોટનું નિયમિત સેવન કરવાથી ઇન્સ્યુલિન સંવેદનશીલતા સુધારવામાં મદદ મળે છે અને ટાઈપ-2 ડાયાબિટીસના જોખમને ઘટાડવામાં પણ મદદ મળી શકે છે.

એન્ટીઑકિસડન્ટ્સનો પાવરહાઉસ: અખરોટમાં વિટામિન E અને પોલીફેનોલ્સ જેવા શક્તિશાળી એન્ટીઑકિસડન્ટો હોય છે, જે શરીરને મુક્ત રેડિકલ્સથી થતા નુકસાનથી બચાવે છે, રોગપ્રતિકારક શક્તિ વધારે છે અને ત્વચાને સ્વસ્થ તથા ચમકદાર રાખે છે.

ઊંઘ સુધારે: અખરોટ કુદરતી રીતે મેલાટોનિન ધરાવે છે, જે એક હોર્મોન છે અને ઊંઘ-જાગરણ ચક્રને નિયંત્રિત કરવામાં મદદ કરે છે, જેથી સારી ઊંઘ આવે છે.

નાસપતિ એક એવું ફળ જે ચોમાસામાં દરેકે ખાવું જ જોઇએ, જાણો કેમ

કોણે અખરોટનું સેવન કરવું જોઈએ?

અખરોટ લગભગ દરેક વ્યક્તિ માટે ફાયદાકારક છે, પરંતુ ખાસ કરીને નીચેના લોકોએ તેનું સેવન કરવું જોઈએ:

• વિદ્યાર્થીઓ અને બૌદ્ધિક કાર્ય કરતા લોકો: યાદશક્તિ અને એકાગ્રતા વધારવા માટે શ્રેષ્ઠ છે.
• હૃદય રોગનું જોખમ ધરાવતા લોકો: કોલેસ્ટ્રોલ અને બ્લડ પ્રેશર નિયંત્રિત કરવા.
• પાચન સમસ્યાઓવાળા લોકો: ફાઈબર કબજિયાતમાં રાહત આપે છે. પરંતુ તેને પલાળીને ખાવા વધુ હિતાવહ છે.
• વજન ઘટાડવા માંગતા લોકો: સંતુલિત માત્રામાં ખાવાથી પેટ ભરેલું રહે છે અને ઓછો ખોરાક લેવાય છે.
• હાડકાં નબળા હોય તેવા લોકો: કેલ્શિયમ અને અન્ય ખનિજો હાડકાંને મજબૂત કરે છે.
• તણાવ અને અનિદ્રાથી પીડાતા લોકો: માનસિક શાંતિ અને સારી ઊંઘ માટે ઉપયોગી છે.
• વૃદ્ધો: શારીરિક અને માનસિક શક્તિ જાળવી રાખવા માટે ઘણા સારા છે.

કેવી રીતે સેવન કરવું?

દરરોજ 2-4 અખરોટ રાત્રે પાણીમાં પલાળીને સવારે ખાલી પેટે ખાવા શ્રેષ્ઠ માનવામાં આવે છે. પલાળવાથી તેના પોષક તત્વો વધુ સારી રીતે શોષાય છે અને પાચન સરળ બને છે.

અખરોટના સંભવિત નુકસાન અને કોણે ન ખાવા જોઈએ?

જ્યારે અખરોટના અનેક ફાયદા છે, ત્યારે કેટલાક સંજોગોમાં તે નુકસાનકારક પણ બની શકે છે. નિષ્ણાંતોના મતે આ લોકોએ અખરોટનું સેવન કરતાં સાવચેતી રાખવી જરુરી છે.

• એલર્જી: કેટલાક લોકોને અખરોટથી એલર્જી હોઈ શકે છે, જેના લક્ષણોમાં ત્વચા પર ફોલ્લીઓ, ખંજવાળ, સોજો, કે શ્વાસ લેવામાં તકલીફ થઇ શકે છે. તો એલર્જી હોય એવા લોકોએ તેનું સેવન ટાળવું.
• વજન વધારો: અખરોટમાં કેલરી અને ચરબીની માત્રા વધુ હોય છે. જો વધુ પડતા પ્રમાણમાં સેવન કરવામાં આવે, તો તે વજન વધારી શકે છે.
• પાચન સમસ્યાઓ: વધુ પડતા ફાઈબરને કારણે કેટલાક લોકોને ગેસ, પેટ ફૂલવું, ઝાડા કે કબજિયાત પણ થઈ શકે છે. પલાળીને ખાવાથી આ સમસ્યા ઘટી શકે છે.
• કિડનીમાં પથરી: અખરોટમાં ઓક્સાલેટ હોય છે. જો તમને કિડનીમાં પથરીનો ઇતિહાસ હોય તો તેનું સેવન મર્યાદિત કરવું અથવા ડોક્ટરની સલાહ લેવી જરુરી છે.
• યૂરિક એસિડ: જો તમને યૂરિક એસિડની સમસ્યા હોય, તો અખરોટનું સેવન કરતા પહેલા ડોક્ટરની સલાહ લેવી, કારણ કે તેમાં પ્યુરિન હોય છે. જે તમારી આ સમસ્યા વધારી શકે છે.
• ગરમ તાસીર: તેની તાસીર ગરમ હોવાથી, વધુ પડતા સેવનથી મોઢામાં ચાંદા પડી શકે છે અથવા શરીરમાં ગરમી વધી શકે છે.

મહત્વપૂર્ણ સલાહ: કોઈ પણ આહારમાં મોટો ફેરફાર કરતા પહેલા, ખાસ કરીને જો તમને કોઈ ગંભીર સ્વાસ્થ્ય સમસ્યા હોય, તો હંમેશા તમારા ડોક્ટર અથવા આહાર નિષ્ણાતની સલાહ લેવી ખાસ જરુરી છે.