Heart Health | કસરત (exercise) ની શક્તિ ખૂબ જ ગહન છે, જે લાઇફસ્ટાઇલની સમસ્યાઓને ઉલટાવી દેવામાં અને રોગની શરૂઆતને રોકવામાં મદદ કરે છે. સોશિયલ મીડિયા પર તાજેતરમાં એક પોસ્ટ દ્વારા યાદ અપાવવામાં આવ્યું છે કે ફિટ રહેવાથી આપણા હૃદયના સ્વાસ્થ્ય માટે શું ફાયદા થઈ શકે છે.
સોશિયલ મીડિયાની પોસ્ટમાં દાવો કરવામાં આવ્યો હતો કે કસરત, બ્લડ પ્રેશર (blood pressure) અને કોલેસ્ટ્રોલ (cholesterol) ઘટાડીને “હાર્ટ એટેકને દૂર કરવા અથવા અટકાવવા” માં મદદ છે. પરંતુ હેલ્થ એક્સપર્ટ શું કહે છે? જાણો
હેલ્થ એક્સપર્ટ શું કહે છે?
બેંગલુરુની એસ્ટર સીએમઆઈ હોસ્પિટલના કાર્ડિયોલોજિસ્ટ ડૉ. સંજય ભટે જણાવ્યું હતું કે કસરત હાર્ટ એટેકને રોકવામાં મહત્વપૂર્ણ ભૂમિકા ભજવે છે, તેમણે કહ્યું કે, “જ્યારે તે અવરોધને સીધી રીતે ‘દૂર’ ન કરી શકે, તે જમા થયેલ ચરબીને ઘટાડશે અને એકંદર હૃદયના સ્વાસ્થ્યમાં સુધારો કરશે.
કાર્ડિયોલોજિસ્ટ સમજાવે છે તેમ નિયમિત શારીરિક પ્રવૃત્તિ હૃદયને વધુ કાર્યક્ષમ રીતે લોહી પંપ કરવામાં મદદ કરે છે, રક્ત વાહિનીઓની લવચીકતામાં સુધારો કરે છે અને હાઈ બ્લડ પ્રેશર, હાઈ કોલેસ્ટ્રોલ અને વધારાનું શરીરનું વજન જેવા અવરોધોમાં ફાળો આપતા પરિબળો ઘટાડે છે. કસરત પણ તણાવ હોર્મોનનું સ્તર ઘટાડવામાં મદદ કરે છે, જે ધમનીઓ પર દબાણ ઘટાડે છે.
તેમણે ઉમેર્યું કહ્યું કે, ‘અઠવાડિયાના મોટાભાગના દિવસોમાં 30 મિનિટ ઝડપી ચાલવું, તરવું, સાયકલ ચલાવવું અથવા યોગ પણ રક્ત પ્રવાહમાં સુધારો કરી શકે છે અને શરીરની કુદરતી સમારકામ પદ્ધતિઓને ટેકો આપી શકે છે. સમય જતાં, આ ફાયદાઓ સ્વસ્થ કાર્ડિયોવાસ્ક્યુલર સિસ્ટમ માં ફાળો આપે છે અને ધમનીઓ સાંકડી થવાની સંભાવના ઘટાડે છે.’
તે જે રીતે કાર્ય કરે છે તે સરળ છે, છતાં શક્તિશાળી છે. તેમણે સમજાવ્યું કે, ‘જ્યારે આપણે શારીરિક પ્રવૃત્તિમાં વ્યસ્ત રહીએ છીએ, ત્યારે આપણા હૃદયના ધબકારા વધે છે, જે રક્ત પ્રવાહમાં સુધારો કરે છે, સ્નાયુઓ અને અવયવોને વધુ ઓક્સિજન-સમૃદ્ધ બ્લડ પહોંચાડે છે. આ પ્રક્રિયા હૃદયના સ્નાયુઓને મજબૂત બનાવે છે, ‘સારા’ HDL કોલેસ્ટ્રોલમાં વધારો કરે છે અને ‘ખરાબ’ LDL કોલેસ્ટ્રોલમાં ઘટાડો કરે છે.
ડબલ ઋતુમાં હઠીલો કફ થયો છે? આ ટિપ્સ આપશે જલ્દી રાહત!
નિયમિત શારીરિક પ્રવૃત્તિ રક્ત વાહિનીઓમાં બળતરા ઘટાડે છે, જે પરોક્ષ રીતે એથરોસ્ક્લેરોસિસમાં ફાળો આપે છે. વધુમાં સક્રિય રહેવાથી બ્લડ સુગર નિયંત્રણમાં સુધારો થાય છે, જે મહત્વપૂર્ણ છે કારણ કે ડાયાબિટીસ હૃદયરોગના હુમલા માટે એક મુખ્ય જોખમ પરિબળ છે.
હૃદય સ્વસ્થ રાખવા માટે તમે શુ કરી શકો?
નિયમિત કસરતની સાથે તેમણે હૃદયરોગના હુમલાનું જોખમ ઘટાડવા માટે કેટલીક મુખ્ય લાઇફસ્ટાઇલની આદતોની ભલામણ કરી હતી.
- આહાર: ફળો, શાકભાજી, આખા અનાજ, પ્રોટીન, બદામ અને બીજથી ભરપૂર હેલ્ધી ડાયટ લો. તે જ સમયે પ્રોસેસ્ડ ખોરાક, ટ્રાન્સ ચરબી, વધુ પડતી ખાંડ અને મીઠાવાળા ખોરાકનો ઉપયોગ ઓછો કરો. સંતુલિત આહાર સ્વસ્થ કોલેસ્ટ્રોલ અને બ્લડ પ્રેશર સ્તરને ટેકો આપે છે.
- ખરાબ ટેવો ટાળો : ધૂમ્રપાન ટાળો અને દારૂનું સેવન મર્યાદિત કરો. ધૂમ્રપાન રક્તવાહિનીઓને નુકસાન પહોંચાડે છે, ચરબીના નિર્માણને પ્રોત્સાહન આપે છે અને હૃદયને ઓક્સિજનનો પુરવઠો ઘટાડે છે. વધુ પડતું દારૂનું સેવન બ્લડ પ્રેશર વધારી શકે છે અને વજન વધારવામાં ફાળો આપી શકે છે.
- તણાવ મેનેજમેન્ટ : ધ્યાન, ઊંડા શ્વાસ, શોખ અથવા પ્રિયજનો સાથે સમય વિતાવવા જેવી તકનીકો દ્વારા તણાવનું સંચાલન કરો. ક્રોનિક તણાવ હોર્મોનલ ફેરફારોને ઉત્તેજિત કરી શકે છે જે સમય જતાં ધમનીઓને નુકસાન પહોંચાડી શકે છે.
- નિયમિત તબીબી તપાસ: બ્લડ પ્રેશર, કોલેસ્ટ્રોલ અને બ્લડ સુગરનું નિરીક્ષણ કરવા માટે નિયમિત તબીબી તપાસ કરાવો. ફેરફારોની વહેલી તકે ઓળખ તમને બ્લોકેજ થાય તે પહેલાં સમયસર સારવાર મેળવવામાં મદદ કરી શકે છે.
ટૂંકમાં ડૉ. ભટ્ટે કહ્યું કે કસરત એ હાલના અવરોધોને દૂર કરવા માટે કોઈ જાદુઈ સાધન નથી, પરંતુ તે નવા અવરોધોને રોકવા અને હૃદયના સ્વાસ્થ્યને સુરક્ષિત રાખવા માટે આપણી પાસે રહેલા સૌથી અસરકારક સાધનોમાંનું એક છે.
સક્રિય લાઇફસ્ટાઇલ, પૌષ્ટિક આહાર, તમાકુ ટાળવા, તણાવ ઘટાડો અને નિયમિત તબીબી તપાસ સાથે, હૃદય રોગ થવાની શક્યતાઓને નોંધપાત્ર રીતે ઘટાડી શકે છે. તેમણે નિષ્કર્ષ કાઢ્યો કે, “હૃદય એક સ્નાયુ છે, અને કોઈપણ સ્નાયુની જેમ જ્યારે આપણે તેની નિયમિત, કાળજીપૂર્વક કાળજી લઈએ છીએ ત્યારે તે ખૂબ મજબૂત બને છે.’
